Modernizacja i poprawa efektywności szpitalnictwa. Projekt ustawy nie do przyjęcia

Wyceny świadczeń zdrowotnych i poziom finansowania szpitali są pośrednio zależne od decyzji rządu, dlatego nie występuje w tym zakresie „rynkowe ryzyko gospodarcze”. Na dzisiaj wyceny te nie uwzględniają aktualnej inflacji, skokowego wzrostu wynagrodzeń i dalszej presji płacowej, wzrostu cen gazu, energii, wywozu śmieci i wielu innych usług, co powoduje pogłębianie się strat szpitali. Ponadto od wielu lat wyceny taryf są nieaktualizowane, co w ocenie Pracodawców RP jest pierwotną przyczyną zwiększających się problemów z zadłużeniem i płynnością finansową polskich szpitali.

Bardzo żałujemy, że resort zdrowia nie skorzystał z możliwości uzgodnienia tego projektu ze stroną społeczną, a w szczególności szpitalami, których bezpośrednio ten projekt dotyczy, na drodze konferencji uzgodnieniowej – mówi Andrzej Mądrala, członek Rady Pracodawców RP.

Klasyfikowanie szpitali do określonych kategorii powinno zostać rozszerzone o parametry medyczne i organizacyjne. Zachowanie jedynie wskaźników finansowych jest ogromnym uproszczeniem w interpretacji na jakim „rynku” podmioty szpitalne prowadzą działalność. Działalność lecznicza szpitali w RP polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, przede wszystkim, finansowanych z środków publicznych i których cena określana jest przez płatnika. W relacji do powyższego, podmioty szpitalne jako „sprzedający” swoje usługi nie kreują ceny sprzedaży a jedynie realizują ustawowe cele płatnika.

Pracodawcy RP zwracają także uwagę na brak regulacji przejściowych w stosunku do umów zawartych przed dniem 1 kwietnia 2023 r. Jak zaznacza organizacja to spowoduje, że w momencie skierowania projektu ustawy do prac sejmowych żaden działających rynkowo podmiotów nie będzie chciał zawierać z podmiotami szpitalnymi umów, których okres realizacji będzie przypadał po tym dniu. Co więcej wypływ tak zaprojektowanych przepisów na tzw. stosunki prawne w toku powoduje, że jest on niekonstytucyjny, ponieważ brakuje przepisów o ich ochronie.

System ochrony zdrowia wymaga uproszczenia, odbiurokratyzowania, transparentnego finansowania i transparentnej legislacji. Podmioty lecznicze nie mogą ciągle zaczynać na nowo, wszyscy wciąż zapominają o tym, że to zewnętrzne otoczenie, w którym funkcjonują szpitale – czyli m.in. zbyt niska wycena świadczeń, inflacja, brak ciągłości w systemie opieki zdrowotnej, nowe zaskakujące rozwiązania legislacyjne - są potężnym problemem, ponieważ zaburzają jego organizację, kondycję finansową podmiotów leczniczych, jak również wpływają niestety na to, co najważniejsze – czyli przekładają się na dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej.

Projekt ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa odchodzi o idei samodzielności podmiotów leczniczych, która wynika z konstytucyjnej zasady samorządności (większość podmiotów leczniczych to samorządowe osoby prawne). Zgodnie z bowiem z art. 3 – to nie sam podmiot ma dostosowywać swoją działalność do odpowiednich potrzeb pacjentów – lokalnych, regionalnych lub krajowych (w zależności od profilu i zakresu działania podmiotu), ale ma to czynić także Agencja Rozwoju Szpitali (Agencja) i Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). W myśl bowiem art. 3 podmiot szpitalny, przy wsparciu podmiotu nadzorującego, oraz Agencji i NFZ są obowiązane dostosować działalność podmiotu szpitalnego do lokalnych, regionalnych i krajowych potrzeb zdrowotnych z uwzględnieniem efektywnego i bezpiecznego wykorzystania zasobów ludzkich w systemie ochrony zdrowia, równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, mapy potrzeb zdrowotnych, planów transformacji oraz systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej. Skoro tak ma być to czemu Agencja i NFZ nie ponoszą odpowiedzialności finansowej za zobowiązania takiego podmiotu leczniczego? Ponadto w ww. art. 3 nie jest wymieniony wojewoda, a jest on ujmowany w procedurze z art. 32 i 60 projektu ustawy.

Klasyfikowanie szpitali do określonych kategorii powinno zostać rozszerzone o parametry medyczne i organizacyjne. Zachowanie jedynie wskaźników finansowych jest ogromnym uproszczeniem w interpretacji na jakim „rynku” podmioty szpitalne prowadzą działalność. Działalność lecznicza szpitali w RP polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, przede wszystkim, finansowanych z środków publicznych i których cena określana jest przez płatnika. W relacji do powyższego, podmioty szpitalne jako „sprzedający” swoje usługi nie kreują ceny sprzedaży a jedynie realizują ustawowe cele płatnika. Wobec tego, analityka z zakresu ekonomii zdrowia wypracowała określone modele analizy ekonomicznej. Z punktu widzenia analityki w podmiocie leczniczym najważniejszymi obszarami, które podlegają obserwacji pod kątem finansowym i medycznym są zakresy leczenia oraz zakresy świadczeń opieki zdrowotnej realizowane przez poszczególne odziały szpitalne. Analitycy ekonomiczni w szpitalach na co dzień posługują się w ocenach rentowności następującymi weryfikatorami możliwości uzyskania przychodu:

1) struktur świadczeń,

2) udziałów świadczeń zachowawczych i zabiegowych,

3) struktur świadczeń zabiegowych,

4) trybów przyjęcia,

5) struktur przedziałów wiekowych.

Od uzyskanych wyników zależy prawidłowe zidentyfikowanie i ustalenie poziomów rentowności określonych komórek organizacyjnych. Kierując się podstawową zasadą, że analiza ekonomiczna działalności powinna zawierać właściwe oraz obiektywne stwierdzenia i oceny, to pomijanie doświadczeń oraz wiedzy wypracowanej przez osoby zajmujące się na co dzień ekonomią zdrowia, czy analityką szpitalną jest dużym niedopatrzeniem autorów projektu. Pominięcie ww. weryfikatorów w klasyfikacji szpitali do określonej kategorii jest oceną podmiotu szpitalnego, bez właściwego kontekstu, bez jego otoczenia. Taką ocenę w literaturze jak i w biznesie ocenia się jako lapidarną; pozbawioną walorów merytorycznych.

Zwracamy także uwagę na brak regulacji przejściowych w stosunku do umów zawartych przed dniem 1 kwietnia 2023 r. – to spowoduje, że w momencie już skierowania projektu ustawy do prac sejmowych żaden działających rynkowo podmiotów nie będzie chciał zawierać z podmiotami szpitalnymi umów, których okres realizacji będzie przypadał po tym dniu. Takie będą realne konsekwencje art. 73 projektu ustawy (Art. 73. 1. Od dnia obwieszczenia o wszczęciu postępowania naprawczo¬ rozwojowego do dnia obwieszczenia o jego zakończeniu wypowiedzenie przez wynajmującego lub wydzierżawiającego umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzona działalność lecznicza podmiotu szpitalnego, bez zezwolenia nadzorcy jest niedopuszczalne. 2. Do umów kredytu lub pożyczki w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy przed dniem wszczęcia postępowania, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone podmiotowi szpitalnemu oraz gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem wszczęcia postępowania naprawczo¬-rozwojowego oraz innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia działalności leczniczej przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio. Spis umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia działalności leczniczej sporządza nadzorca w terminie 21 dni od dnia wszczęcia postępowania i udostępnia każdemu kto dostatecznie usprawiedliwi potrzebę przejrzenia spisu. 3. W przypadku, gdy podstawą wypowiedzenia umowy jest niewykonywanie przez podmiot szpitalny po dniu wszczęcia postępowania naprawczo¬ rozwojowego zobowiązań powstałych po tym dniu lub inna okoliczność przewidziana w umowie, jeżeli zaistniała po dniu wszczęcia postępowania, przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się.). Co więcej wypływ ww. przepisu na tzw. stosunki prawne w toku (np.: już dziś obowiązujące umowy długoterminowe) powoduje że jest on niekonstytucyjny, bo brak przepisów o ich ochronie. Przypominamy, że z bardzo zbliżonego powodu Prezydent RP zawetował przepisy tzw. ustawy medialnej.

Pismo ws. projektu ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa dostępne jest tutaj.

Warszawa, 26 maja 2022 r.

***